Aflevering Gedragsbioloog Patrick Van Veen (Apemanagement): ‘Ons Brein Is Niet Geprogrammeerd Op Anderhalve Meter Afstand’

Wat zijn de effecten van social distancing op de maatschappij? En hoe groot is de impact van isolatie en gebrek aan fysieke aanraking op een mensenleven? Gedragsbioloog Patrick van Veen analyseert ons gedrag ten tijde van corona.   Patrick van Veen specialiseert zich als gedragsbioloog vooral op primaten: zowel apen als mensen. Hoe vertaalt hij wetenschap naar de maatschappij? ‘Het menselijke gedrag is in belangrijke mate bepaald door drie fundamenten: de natuur of ‘ons instinct’, cultuur en een stukje persoonlijkheid. Die drie elementen spelen een belangrijke rol. Er wordt veel onderzoek gedaan naar persoonlijkheid en cultuur, maar wat ik als gedragsbioloog vooral ook probeer te doen is wetenschappelijke onderzoek vertalen naar de maatschappij: hoe groot is de rol van instinct in ons dagelijkse leven ten tijde van corona?’   Ons gedrag in coronatijd Hoe beïnvloedt ‘instinct’ de maatschappij als het gaat over de maatregelen die worden getroffen rondom het coronavirus? ‘Dit is een fantastisch spannende periode. We zitten precies in een periode waarin we heel veel kennis hebben over wat ons instinct doet met isolatie. Daar wordt al meer dan dertig jaar onderzoek naar gedaan: wat is de impact van het isoleren van een aap – een sociaal wezen? Mensen zijn, net zoals apen, sociale dieren en hebben behoefte aan sociale contact. We weten heel goed wat solidair isolement bij een aap doet, eigenlijk veel beter dan wat het met mensen doet. Dat is nu heel interessant: die hele sociale isolatie waar we tegenaanlopen heeft een grote impact om een mensenleven. Niet alleen psychisch, maar ook fysiek. We weten bijvoorbeeld dat als je een aap eenzaam opsluit, dat hij eerder doodgaat. Als dit soort periodes heel lang zouden duren, zou dit uiteindelijk ook een negatieve impact hebben op de levensverwachting van mensen.’   Anderhalve meter afstand Anderhalve meter: waarom is dat zo lastig voor mensen? “Zelfs de premier die over de anderhalve meter praat, zie je in de media continu de fout ingaan. Ons brein is niet geprogrammeerd op anderhalve meter afstand, maar op een armlengte. Alles binnen een armlengte gaat in ons brein normaal door, maar alles op twee armlengtes vinden we lastig. (…) Mensen zijn sociale dieren en hebben behoefte aan contact met andere individuen. Zelfs de meest solitaire persoon heeft op gezette tijden behoefte aan sociale interactie met andere mensen. We weten dat mensen die enerzijds geïsoleerd worden, vaak gestoord gedrag gaan vertonen. Dat zien we ook bij apen: iedereen kent het fenomeen van apen dat ze zichzelf kaal gaan plukken. Ook bij mensen zie je stress gerelateerde klachten: op het moment dat wij ons in een situatie bevinden waarin we ons oncomfortabel voelen, dan zegt ons brein: daar moet je uit weg. (…) Het tweede element: het gebrek aan fysieke aanraking heeft effect op onze hormoonhuishouding. Onze rituelen – zoals handen schudden – zijn nu niet mogelijk. Op de korte termijn heeft dat weinig impact, maar op de lange termijn zal dat ook relationeel veel impact hebben.’   Nieuwsgierig naar de visie van gedragsbioloog Patrick van Veen inmiddels op ons gedrag ten tijde van een crisissituatie? Bekijk de hele aflevering! Over 7DTV Update Voor het nieuwe programma UPDATE gaat Ronnie Overgoor in gesprek met ondernemers die al eerder te gast waren bij 7DTV. Hoe gaat het met deze ondernemers sinds het vorige gesprek? Waar zijn ze nu mee bezig en hoe dealen zij met deze tijd, waarin het coronavirus over de wereld jaagt? Wat is de impact op henzelf en op hun business en welke lessen leren zij op dit moment?