Aflevering Aflevering 9 - Reactieve Psychosen

We beginnen met een casus van iemand die stemmen hoort. Waarbij niet alle stemmen horen geen schizofrenie is. Naast schizofrenie zijn er dus meerdere oorzaken van psychosen. De andere oorzaken kunnen zijn: De ziekte bipolaire stoornis. De psychose, het verlies van de realiteit, komt naar boven als de stemmingsstoornis (manisch of depressief) erg heftig is. De psychosen passen dus bij de stemmingsproblemen. De onthechte persoonlijkheid, met name de cluster B persoonlijkheidsstoornissen zoals borderline, antisociaal, theatraal of narcistisch). Deze komen voort uit een traumatische jeugd. Ook kan ernstig trauma voor een (vaak korte) psychose veroorzaken. Drugs. De meest extreem psychose veroorzakende middelen zijn LSD, paddo’s, MDMA en zelfs cannabis. Speed en cocaïne geeft alleen in zeer grote hoeveelheden pas psychotische beelden. Heroïne geeft nooit een psychose, sterker het is zelfs een goed medicijn! Vergiftigingen, delieren, dementie en onttrekking van alcohol. Vaak met visuele hallucinaties. De aanleg zwakbegaafdheid. Hier zien we korte periodes van psychose bij overvragen. De postpartum psychose na een bevalling. Met ook nog gevaar voor suïcide van moeder en moord op de baby. De acute shock na zeer heftige gebeurtenissen zoals bij oorlog of bomaanslagen. Autisme. Deze stoornis heeft overlap met schizofrenie en kan dus tot psychosen leiden. Hoe onderscheiden we deze verschillende oorzaken? Allereerst een pleidooi voor het doen van een goede biografie. Helaas wat op de achtergrond tegenwoordig geraakt. Vanuit de beschrijving van de jeugd komen we op het spoor van onthechting maar ook zwakbegaafdheid. We komen vaak de uitlokkende factoren, de triggers, van de psychose tegen. Want de psychosen bij onthechting en bij zwakbegaafdheid zijn vaak reactief, oftewel na een trigger. Zo zijn de stemmen na trauma of onthechting vaak symbolisch van inhoud (bij schizofrenie is dat vaak niet zo). Uit het tijdsbeloop van de psychosen kan je verschil vinden tussen bij voorbeeld bipolaire stoornissen of juist onthechting. We bespreken het fenomeen dissociatie ook wel bekend als vernauwd bewustzijn, acute shock of de trance. Bij de dissociatie is er een grote verstoring van de zintuigen. Horen (stemmen), zien, tastzin (verdoofd), proeven of ruiken. Het is verwant aan de psychose. Bij de verschillende oorzaken zijn er verschillende vormen van realiteitsbeleving. Men voelt wel de psychose maar weet ondertussen dat het niet echt is. Vooral bij b, c, d en g. Technisch heeft dit dan pseudohallucinaties (geen hallucinaties) en verstoorde realiteitsbeleving (en geen wanen). We bespreken dat het goed uitvragen van de ziektegeschiedenis, de manier van aandienen en ander ‘circumstantial evidence’ je zoveel informatie in dit uitsorteren van de oorzaken. Het mag duidelijk zijn dat al deze zeer verschillende oorzaken zeer verschillende aanpak kennen! Er is dus absoluut geen ‘one size fits all’ aanpak van psychose. Realiseer je dat elke psychose wel goed reageert op antipsychotica. Maar dat de behandeling op lange duur geheel anders, afhankelijk van de oorzaak natuurlijk. JULES KLEEDT UIT Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl