Aflevering #3 :: Het Verbonden Moment

De vraag die centraal staat in deze derde podcast is: hoe kan het dat latere momenten verbonden zijn met eerdere levensgebeurtenissen? Het concept verbonden moment, zoals belicht in werk van de psycholoog William James, geeft antwoord op deze vraag. Hierbij zullen we ontdekken dat de kwaliteit van het doorleefde moment beïnvloed wordt door een web van relaties dat hele brede wortels heeft. Volgens James is de stroom van onze ervaringen op twee manieren onderling verbonden. Ten eerste zijn ervaringen op elk tijdstip met elkaar verbonden: breedte van de stroom. Ten tweede zijn ervaringen door de tijd heen met elkaar verbonden: de voortgang of lengte van de stroom. :: De breedtedimensie: de zoom van betekenis De conclusie van het eerste deel van deze podcast is dat relaties niet alleen intrinsiek zijn in alles wat er in de psyche gebeurt, maar ook in de rest van de natuur. Waarom is deze conclusie zo belangrijk? Omdat relaties zorgen voor betekenis. Een gebeurtenis heeft namelijk alleen betekenis als deze gerelateerd is aan andere gebeurtenissen. Dus als relaties intrinsiek zijn aan de psyche en de natuur, dan is betekenis dat ook. Om het belang hiervan voor kwaliteit van leven te duiden heeft James een verhelderend concept aangereikt: de zoom van betekenis. Dit houdt in dat de gedachte of het gevoel waar op zeker moment je aandacht ligt altijd omgeven wordt door een ring van gerelateerde gebeurtenissen. Elke gerelateerde gebeurtenis is op haar beurt uiteraard ook weer gerelateerd aan andere gebeurtenissen, waardoor de betekeniszoom in principe oneindig is. :: De lengtedimensie: verleden & toekomst Wat de verbindingen tussen momenten betreft, de lengte van de stroom, heeft James het begrip de ‘specious present’ geïntroduceerd. Dit betekent dat elk ervaren moment teruggrijpt op het recente verleden en vooruitgrijpt naar de nabije toekomst. Het besef van het recente verleden stelt ons in staat om de tendens van de situatie en onze rol daarin in te schatten. De ervaren relaties, in de lengte en in de breedte van het moment, vormen een enorme verrijking van onze kwaliteitsbeleving. De verrijking is des te groter bij het samenspel van beide relaties. Dit zijn onze herinneringen en verwachtingen. :: Tot slot Dit brengt ons terug bij het leven in de spanning van het verleden en het verlangen. Ondanks het feit dat lang niet op elk moment levend verlangen aanwezig is, kan de verbondenheid van elk moment je wel helpen om te handelen vanuit een bepaald verlangen. En zo kan een levensgebeurtenis uitgroeien tot een ethische horizon die je leven richting geeft. En dat kan dan weer zorgen voor meer kwaliteit van leven. In Podcast #4 onderzoeken we een bijzondere mogelijkheid die het verbonden moment ons biedt en die in deze aflevering al is aangestipt: de mogelijkheid om onze duidingen en reacties bij te sturen. De mogelijkheid tot het nemen van wilsbesluiten geven de toch al rijke ervaringsstroom nóg een extra dimensie, een dieptedimensie wel te verstaan. :: Algemene informatie over de podcastserie :: De kernvraag van de serie is: hoe ervaren mensen kwaliteit van leven? Hoe kunnen we onze ervaring van kwaliteit van leven het beste omschrijven, zodat we ervan kunnen leren? Je hoort vaak de claim dat je kwaliteit van leven kunt meten. Is dat wel zo? :: Deze serie verkent nieuwe ideeën over kwaliteit van leven die méér recht doen aan onze ervaringen. Focus op kwaliteitsbeleving laat ons anders kijken en kiezen. In ons leven én in beleid. :: De afleveringen uit deze serie zijn ook onafhankelijk van elkaar te beluisteren. :: Een versie van deze podcast met verhelderende slides is te vinden op Youtube. :: Auteur: Paul Schenderling