Aflevering 1. Polder In De Fik

Hoe is Nederland een land geworden waar de criminaliteit toeneemt en de veiligheid afneemt? Wat is er gebeurd sinds de peace-loving, drugstolerante flower powertijd? Politie en justitie hebben het drukker dan ooit. Er zijn nieuwe veiligheidsvraagstukken, waar moeilijk vat op te krijgen is. Hoe staan we ervoor en welke gebeurtenissen spelen daarin een rol? Historisch perspectief In deze aflevering gaat het over de Nederlandse veiligheidssituatie vanuit historisch perspectief. Prof. Hans Boutellier is de centrale expert. Zowel Hans als Dr. Yarin Eski zijn verontrust over de huidige situaties en gaan vanuit verschillende perspectieven in gesprek om beter inzicht te krijgen. Stijging en daling We beginnen met een overzicht van de criminaliteitsontwikkeling vanaf eind jaren zestig tot 2000. In die periode was er een toename van alle vormen van criminaliteit, waaronder vernielingen en andere vormen van criminaliteit. Het aantal geregistreerde delicten vertienvoudigde in die periode. In de 21ste eeuw zijn de cijfers drastisch afgenomen en is de kans om slachtoffer te worden zelfs 45% kleiner dan in 2000. Opvallend is dat huiselijk geweld stabiel is gebleven, ondanks beleidsinspanningen. Ook zijn er meer problemen met personen met verward gedrag. Hoe is deze daling te verklaren? Volgens Boutellier is de stijging vanaf eind jaren zestig te wijten aan demografische ontwikkelingen, onder andere door de grote bevolkingsgroei door babyboomers en migranten. Maar vooral de lossere moraal gaf de doorslag. De daling in de 21ste eeuw is te danken aan ontgroening en vergrijzing, maar ook door repressiever beleid en vooral preventie. Voorbeelden van preventie zijn onder andere OOV-afdelingen van de gemeenten, 'target-hardening' van straatmeubilair, stewards in voetbalstadions, particuliere beveiliging en veiligheidsbeleidsnota's op scholen en bedrijven. Nieuwe veiligheidsvraagstukken Dit proces van securitisering of 'verveiliging' van de samenleving heeft geleid tot een responsabilisering van andere partijen dan politie en justitie, met name gemeenten. Het is te zien als een politiek-moreel offensief dat de gehele samenleving heeft veranderd. Ten aanzien van de traditionele criminaliteit zou je van een succes kunnen spreken. Toch hebben politie en justitie het drukker dan ooit. Nieuwe veiligheidsvraagstukken dienen zich aan, te typeren als een verschuiving van 'high impact crime' (op burgers) naar 'hidden impact crime' (op het systeem). Er zijn minder of andere slachtoffers, er is sprake van complexe vormen van criminaliteit die internationaal vertakt zijn en het maatschappelijk systeem wordt aangevallen, vaak op een onzichtbare manier.   Over de makers Hans Boutellier (1953) is een vooraanstaande Nederlandse wetenschapper op het gebied van veiligheid, criminaliteit en sociale orde. Hij heeft een indrukwekkende carrière opgebouwd als hoogleraar, directeur en adviseur, en heeft veel gepubliceerd over belangrijke maatschappelijke onderwerpen. Hij werd benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau vanwege zijn bijdrage aan maatschappij, beleid en wetenschap. Boutellier is momenteel bijzonder hoogleraar Polarisatie & Veerkracht bij de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit. Hij was gedurende zestien jaar directeur van het Verwey-Jonker Instituut. Nu werkt hij vanuit de onderneming www.studie-en-strategie.nl. Hij heeft sinds 2004 verschillende leerstoelen bekleed op het gebied van veiligheid en samenleving. Hij was lid van de Raad van Advies van de Politieacademie en was tot 2019 voorzitter van de Commissie Justitiële Interventies. Daarnaast is of was hij voorzitter of lid van de redactieraden van verschillende tijdschriften, waaronder het Tijdschrift voor Veiligheid, het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken (TSS) en Secondant. Boutellier schreef honderden wetenschappelijke en populaire publicaties over onderwerpen zoals (jeugd)criminaliteit, openbaar bestuur, veiligheid en de netwerksamenleving. Hij heeft vijf boeken geschreven, waarvan Het Seculiere Experiment (Boom, 2015) en Het Nieuwe Westen (2021) de recentste zijn. Bij Bristol University Press publiceerde hij een overzicht van zijn werk in A Criminology of Moral Order (2019). Yarin Eski (1985) is universitair docent bestuurskunde en co-director van het Resilience, Security & Civil Unrest (ReSCU) Research and Innovation lab van de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Voordat hij naar de VU kwam, was hij senior lecturer aan de Liverpool John Moores University. Hij behaalde zijn PhD in 2015 aan de University of Glasgow en is een Fellow of the Higher Education Academy in het Verenigd Koninkrijk. Hij doet theoretisch en empirisch onderzoek naar (maritieme) veiligheid, etnografie, identiteit, sociaal-culturele aspecten van veiligheidswerk, hybride dreigingen, algoritmische veiligheid en slimme surveillance, biografie, wapenhandel, georganiseerde drugsmisdaad, corruptie, genocide, massa uitsterving, en ruimtecriminaliteit. Yarin is de auteur van de boeken Policing, Port Security and Crime Control (2016), Genocide and Victimology (2021), A Criminological Biography of an Arms Trader (2022) en Maritime Crime and Policing (2023). Momenteel rondt hij zijn boek A Criminology of the Human Species af (te verwachten 2023). Daarnaast schrijft hij met enige regelmaat columns en opiniestukken over veiligheid in de maatschappij en de werkdruk op de universiteit. Voorheen was hij lid en bestuursvoorzitter van de Amsterdam Young Academy. Momenteel is hij fellow bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en lid van het Royal United Services Institute (RUSI). Mirthe van der Drift (1993) is wetenschapsjournalist, presentator en programmamaker voor NPO Radio 1. De serie Polder in de fik is mede mogelijk gemaakt door Vrije Universiteit Amsterdam Governance for Society. See omnystudio.com/listener for privacy information.